Cỏ gấu ăn: trị bệnh viêm dạ dày

Cỏ gấu ăn - Cyperus esculentus L., thuộc họ Cói - Cyperaceae.

Mô tả

Cỏ cao 10 - 50cm, có nhiều rễ dạng sợi, tận cùng là những củ hình trứng. Thân mọc thẳng, có ba cạnh nhẵn. Lá dài hơn hay gần bằng thân, phẳng, mép nhám, bẹ cao. Cụm hoa tán đơn hay tán kép có 7 - 10 tia không đều mà những cái dài phân nhánh ở ngọn, mang một bao chung có 4 - 6 lá dài hơn cụm hoa; trên mỗi tia có 11 - 14 bông chét hình ngọn giáo hay hình dải hẹp, có 10 - 18 hoa; vẩy bầu dục gần như thuôn, có lườn, với 7 - 9 gân, màu nâu vàng vàng, với gân giữa lục.

Quả bế thuôn dài, màu đen, có 3 cạnh không đều, có vòi nhụy ngắn hơn quả bế, với 3 đầu nhụy rời.

Bộ phận dùng

Củ hình trứng, to bằng hạt dẻ, màu vàng, nâu nhạt, có những miền có vòng rõ. Người ta thường dùng củ làm bột - Semen Cyperi Esculenti.

Nơi sống và thu hái

Cây mọc hoang, cũng được trồng ở tất cả các nước Nam châu Âu (Tây Ban Nha, Italia, Arập) ở phương Đông và ở Bắc Phi châu. Ở Ân Độ, cây mọc nhiều ở vùng đồng bằng sông Hằng. Ta nhập trồng ở miền trung du đến độ cao 1500m ở một số tỉnh miền Bắc để lấy củ ăn. Trồng dễ dàng bằng các túm cây mang củ cách nhau 25 - 30cm, về mọi phía, sau khi đã nhúng vào nước cho đủ ẩm.

Thành phần hoá học

Củ chứa 49,98% carbon hydrat, 21,84% chất béo và 6,5% chất có protid; còn có 20 - 28% dầu có mùi dễ chịu.

Tính vị, tác dụng

Củ dịu và ngọt giống hạt dẻ và dùng làm thức ăn ngon. Do có tỷ lệ dầu cao nên chất bột chế từ củ là một loại thức ăn cho nhiều năng lượng. Củ có tác dụng kích dục và kích thích.

Công dụng, chỉ định và phối hợp

Ở Ai Cập và Nam Italia, người ta đã chiết được một loại dầu ăn tốt để thay thế dầu ô liu. Nó có mùi dễ chịu, có vị của hồ đào, có màu vàng kim tới nâu. Ở Tây Ban Nha, người ta dùng củ làm sữa hạnh nhân, một thức uống rất ngon gọi là Orchata. Ở Angiêri, người ta dùng bột củ chế thuốc trị bệnh viêm dạ dày, chữa chứng khó tiêu và ỉa chảy.