Ổ vẩy: thanh nhiệt lợi thủy trừ phiền thanh phế khí

Ổ vẩy, Ráng quần lân có mũi - Lepidogrammitis rostrata (Bedd.) Ching (Polypolium rostratum Bedd.), thuộc họ Ráng - Polypodiaceae.

Mô tả

Thân rễ hình sợi, bò dài, có vẩy rất thưa hoặc gần như trần; vẩy hình ngọn giáo nhọn, gốc rộng, thắt đột ngột thành một đầu hình roi. Lá rất cách xa nhau, có cuống ngắn, hình bầu dục, dài 5 - 10cm, rộng 2 - 3cm, đầu nhọn hình mỏ, gốc thắt dần về phía cuống lá, đôi khi gồm hai dạng; cấu trúc hơi nạc, màu lục nhạt, gân không rõ mấy. ổ túi bào tử gắn giữa mép và sống lá, tròn, sắp xếp chủ yếu ở ngọn lá. Bào tử hình trái xoan, không màu, nhẵn.

Bộ phận dùng

Toàn cây - Herba Lepidogrammatidis.

Nơi sống và thu hái

Loài phân bố ở Trung Quốc, Ấn Độ, Mianma và các nước Đông Dương. Ở nước ta, cây mọc trong rừng núi cao Sapa, Ba Vì, Tam Đảo ở phía Bắ c và vùng Đồng Trị, Bạch Mã, Bà Na... Ở phía Nam. Thu hái quanh năm. Rửa sạch, phơi khô cất dành.

Tính vị, tác dụng

Vị hơi đắng và ngọt, tính bình; có tác dụng thanh nhiệt lợi thủy, trừ phiền, thanh phế khí.

Công dụng, chỉ định và phối hợp

Thường dùng trị: 1. Viêm tiết niệu, sỏi; 2. Ho, viêm phế quản;

Đánh trống ngực, tâm phiền.

Liều dùng

15 - 25g. Dạng thuốc sắc. Trong những trường hợp suy nhược dùng phải cẩn thận.

Đơn thuốc

Ở Trung Quốc:

Viêm đường tiết niệu, sỏi: ổ vẩy, Đậu vẩy ốc (Kim tiền thảo) mỗi vị 15g, Hải kim sa 9g sắc uống.

Viêm khí quản: ổ vẩy, Thạch vi, mỗi vị 15g, sắc uống.