Nấm mối
Nhưng ngon nhất là những chiếc bánh vừa mới tráng, xông hơi nóng vào mặt, vừa giòn vừa béo vừa ngọt hòa trong vị đắng, chát, chua của các loại rau quả.
Biên tập viên: Trần Tiến Phong
Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương
Theo một số cư dân miệt Mái Dầm (Phú Hữu, Châu Thành, Hậu Giang), nấm mối chỉ xuất hiện ở đây đúng vào sáng sớm mồng năm tháng năm âm lịch, rồi tàn ngay khi mặt trời vừa rạng . Vì là của hiếm nên mọi nhà phải thức thật sớm để tranh thủ hái những tai nấm mọc đầy các gốc tre còn man mát sương đêm.
Tuy nhiên, nấm mối không phải chỉ xuất hiện vào ngày Tết nửa năm tại Phú Hữu, mà có mặt ở nhiều địa phương khác, sau nhiều ngày “nực giông nực mưa”, trời ầm ào đổ mấy cơn mưa đầu mùa. Tiết trời mát dịu, nước mưa thấm vào đất, tạo nóng ẩm khiến từ các bụi tre, các ổ mối, các vườn dừa, nơi có rễ cây mục nhú lên những tai nấm có màu trắng hồng, bum búp, cao chừng 2cm. Nhỏ hơn nấm rơm một chút, nấm mối mọc từng giề, xinh xinh, “mát mắt”. Vậy là người ta mê mải hái trong niềm vui của một mùa nấm mới.
Nấm hái về được người Phú Hữu dùng làm nhưn thay cho đậu xanh, giá, thịt ba rọi, tôm, để làm một món duy nhất đón Tết Đoan ngọ là bánh xèo. Nấm hái xong, đem về nhà, một người nhẹ tay rửa sạch. Một vài người khác lặt rửa rau sống. “Chuyên gia” đổ bánh, không ngừng tay cho vá bột màu vàng nghệ chan đều lòng chảo, đã tráng sẵn mỡ nước hoặc dầu ăn, phát ra tiếng kêu “xèo xèo” thật vui tai. Bánh đổ xong đem cúng, dọn xuống, cả nhà cùng ngồi bên nhau xúm xít ăn. Nhưng ngon nhất là những chiếc bánh vừa mới tráng, xông hơi nóng vào mặt, vừa giòn vừa béo vừa ngọt hòa trong vị đắng, chát, chua của các loại rau quả: cát lồi, đọt chiết, đọt sộp, đọt xoài, lá lụa, dưa leo... tươi non nõn.
Ở nông thôn Đồng bằng sông Cửu Long, Tết Đoan ngọ là ngày vui lớn thứ nhì trong năm, sau Tết Nguyên đán. Thoát thai từ Trung Quốc, nhưng Đoan ngọ ở đây có ý nghĩa khác, đó là ngày tết giữa năm, hoàn toàn mang bản sắc văn hóa Việt: con cháu đi làm ăn xa đều tụ tập về nhà, cúng kiến tưởng nhớ ông bà cha mẹ. Trong niềm vui sum vầy ấy, người lớn vừa ăn uống vừa kể chuyện mình đã làm được một cách tốt đẹp trong thời gian qua, còn lứa trẻ thầm thì với nhau những buồn vui của tuổi mới lớn. Không khí ngày tết đầm ấm và... ngon ấy cứ diễn ra khi “đáo lệ”.
Ở những nơi khác, nấm mối được chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn. Ăn bắt ngây là nấm mối hầm đuôi heo. Ăn quên thôi khi nấm mối được hầm nước cốt dừa, lá cách. Dù món nào, các thức ăn này cũng tạo cho người thưởng thức cảm giác ngon miệng, khó quên. Múc một ít nước hầm đuôi heo cho vô chén, húp một miếng, “vị ngọt của đất” chan hòa khắp mặt lưỡi, mùi thơm của thịt xông lên mũi. Riêng nước um nóng hổi, bốc hơi, cho mặt lưỡi tê tê vị ngọt bùi, béo đắng, không món nào sánh bằng. Cũng với vị đắng thơm thanh thoát của lá cách, khi xào với nấm sẽ là món ngon. Màu xanh đậm của lá cách lẫn màu ửng hồng của nấm thoảng thơm khiến bụng dạ cồn cào. Gắp nhai sẽ thấy cảm giác giòn, xốp, mịn của các tai nấm cùng vị ngọt hòa vị đắng thơm của lá cách như thấm tận niêm mạc dạ dày. Cắn miếng ớt hiểm xanh, vị cay của nó như nốt nhạc điểm xuyết một cách “điệu đàng”. Ăn như vậy đã ngon, nhưng nấm mối ngon nhất là những tai búp. Cho hột đậu phộng làm nhân rồi lăn nhẹ tai nấm trên dĩa muối ớt, sau đó dùng lá cách gói lại. Nướng vừa chín tới, đây sẽ là một món ngon bảo đảm không nhà hàng nào có được.
Có thưởng thức nấm mối rồi mới biết đây là loài nấm cho ta vị ngọt “ăn đứt” vị ngọt của nấm rơm, nấm mèo. Ngẫm kỹ mới biết nhờ sự “hoang dã” của nó, còn hai loại nấm kia là sản phẩm công nghiệp sản xuất đại trà! Ăn nấm mối (cũng như hơn 100 loài nấm ăn được khác), người ta còn được tăng cường sức đề kháng của cơ thể, chống sự lão hóa, làm giảm nguy cơ mắc các bệnh ung thư, tim mạch... Quả là một thức ăn tuyệt vời vì vừa “sạch” vừa ngon vừa có dược tính.
Bài viết cùng chuyên mục
Cách làm lẩu rau
Đun nước dùng thật sôi, cho khoai, cá vào đun tiếp, phải để nồi nước sôi liên tục tới lúc cá chín kỹ, khoai mềm nhừ là được.
Cá cơm chiên giòn
Chiên từng ít cá một, dầu không để sôi mà chỉ canh lửa cho nóng rất nhẹ, bỏ thử một con cá vào thấy chỉ sôi lăn tăn và phải 1 hoặc 2 phút sau con cá mới vàng là độ nóng đúng.
Lẩu cua
Cua: làm sạch, đập dập càng lớn, chặt làm 4 ướp tiêu + muối + đường + bột ngọt + tỏi bằm. Xào sơ + gạch cua.
Bò xào thơm
Ướp thịt bò với dầu hào và đường khoảng 30 phút, cắt hành tây hình múi cam, thơm cắt lát, đun dầu nóng, cho ít tỏi vào phi vàng.
Nem bưởi
Đầu tiên, khi trái bưởi lấy được ruột rồi, gọt bỏ lớp da the mỏng bên ngoài vỏ, xắt mỏng từng miếng rồi đem phơi nắn cho héo
Tôm cuốn bánh hỏi
Sau đấy pha muối, bột ngọt, tiêu vào nước dừa xiêm và bỏ tôm vào ngâm khoảng 15 phút cho tôm thấm, Chuối chát gọt vỏ, bào mỏng ngâm nước pha giấm.
Gỏi đu đủ gan bò cháy
Đu đủ bào, bóp với tí muối nếu ăn liền (hoăc ngâm với nước lạnh + 2 tsp vôi ăn trầu khoảng 15 phút , sau đó rửa nước lạnh, để cho thật ráo nước).
Chè đậu xanh bột báng
Cho lá dứa, đậu xanh, nước dừa dảo vào một cái nồi vừa đủ, nấu sôi nhỏ lửa, thấy đậu mềm thì vớt bỏ lá dứa, cho đường vào, vẫn nấu nhỏ lửa
Cá nướng tỏi
Bỏ chung bơ nước hoặc dầu margarin, tỏi, rau thơm, nước chanh, trộn đều rồi tẩm vào cá, rắc tiêu, gói kín lại.
Cá mòi chay
Phi tỏi tây với dầu ăn cho vàng, cho bắp chuối + cà chua hộp + nước dừa + muối + dường + bột ngọt + nước tương và nước hơi săm sắp nấu riu riu. Nếu thấy lỏng thì thêm bột năng cho sền sệt.
Thỏ nấu cà ri
Thỏ thui bằng bã mía (không thui bằng giấy Thỏ sẽ bị hôi), sau khi thui cạo sạch sẽ, chặt ra lấy giấy lau (không rửa bằng nước), chặt xương sống bỏ tủy (vì tủy Thỏ hôi).
Kim tiền kê
Lạp xường chọn loại to, cắt khoanh tròn, dày như miếng thịt. Ướp tất cả với 1 ít tiêu, đường, hạt nêm, rượu thơm, xì dầu, dầu hào khoảng 3 tiếng cho thấm gia vị.
Dưa leo bóp xổi
Dưa leo rửa sạch để nguyên vỏ, xẻ dọc lấy sạch ruột, cắt ngang làm hai, bào mỏng theo chiều đứng của trái dưa, bày dưa ra đĩa để rau quế và ớt cắt sợi lên.
Cách làm canh hến nấu chua
Hến rửa sạch, để ráo rồi cho vào nồi luộc cho tới khi mở miệng, đổ ra rá để ráo nước rồi đãi vỏ, Nước hến để lắng rồi gạn lấy phần nước trong bên trên.
Gỏi măng chua tôm thịt
Trộn đều tất cả, nêm lại tùy khẩu vị với ít chanh vắt, chút đường và sau cùng là khoảng một nửa muỗng cà phê muối.
Cơm sữa nấu tôm
Tôm rửa sạch, cắt bớt râu và chân, bắc chảo lên cho ít bơ rồi bỏ tôm vào chiên (để lửa nhỏ), khi tôm vàng và gần chín thì bỏ tỏi, cà rốt, đậu petitpois, bắp hạt và xóc đều lên cho đến khi bơ hơi cháy.
Cách làm bò nướng mù tạt
Lạng bỏ mỡ bò, trộn đều phụ gia gồm mù tạt, Brandy, dầu và hạt tiêu rồi phết đều lên thịt, Vun than hồng lên, nướng thịt trong 6 phút hoặc đến độ chín như ý.
Tôm trân châu
Nếp sau khi ngâm rửa lại bằng nước lạnh để ráo nước, thì chia làm 3 phần bằng nhau, một phần trộn với vài giọt màu xanh, 1 phần trộn vài giọt màu đỏ, phần còn lại thì không trộn.
Trứng cút bao quản
Luộc trứng, cho trứng vào nồi với nước muối loãng, đặt lên bếp, khuấy nhẹ, chờ nước sôi, đun thêm 5 phút.
Cá hủn hỉn kho tiêu
Đặc biệt là phải để tiêu nhiều một chút, và cho nước màu vừa phải để khi kho xong cá, có màu vàng ngà trông ngon mắt.
Lẩu tôm càng
Cho vào xoong 2 lít nước nấu sôi, cho xương heo, hành tím đập dập, thơm cắt khoanh vào nấu sôi, bớt lửa, hầm trên lửa nhỏ 1 giờ và hớt bọt thật kỹ, nhấc xuống lược qua xoong lẩu.
Lổ tai heo ngâm giấm
Tai cạo rửa sạch. Nước sôi cho chút muối + 1 muỗng cafe phèn chua, bỏ tai vào luộc. Khi luộc, nước phải ngập mặt và vừa chín, không quá mềm.
Chè khoai mì
Khoai mì lột vỏ, ngâm nước cho ra mủ. Đem ra mài nhuyễn, vắt ráo nước, vò viên tròn (nếu muốn màu thì pha tí nước cốt lá dứa). Bắc nồi nước sôi, với tí muối, vặn lửa nhỏ xuống, luộc khoai mì cho chín, vớt ra để nguội.
Sườn cốt lết rang muối
Sườn rửa sạch, lau khô. Chặt làm 3. Ướp 1 TSP nước hành + 1 tsp tiêu + 1/2 tsp bột ngọt 1/2 tsp muối + 1 tsp đường + 2 tsp nước mắm ngon + 1/8 tsp ngũ vị hương. Để thấm 2 tiếng.
Mắm kho chay
Bắt chảo nóng, cho 1/2 TSP dầu phi xả + ớt bầm , kế cho cà chua + đậu hũ + nấm xào hơi chín, nêm 1 TSP xì dầu + 2 tsp đường + 1/3 tsp muối + 1/2 tsp bột ngọt + 1 TSp nước lạnh, xào chín. Trút ra dĩa.
