Nấm mối
Nhưng ngon nhất là những chiếc bánh vừa mới tráng, xông hơi nóng vào mặt, vừa giòn vừa béo vừa ngọt hòa trong vị đắng, chát, chua của các loại rau quả.
Biên tập viên: Trần Tiến Phong
Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương
Theo một số cư dân miệt Mái Dầm (Phú Hữu, Châu Thành, Hậu Giang), nấm mối chỉ xuất hiện ở đây đúng vào sáng sớm mồng năm tháng năm âm lịch, rồi tàn ngay khi mặt trời vừa rạng . Vì là của hiếm nên mọi nhà phải thức thật sớm để tranh thủ hái những tai nấm mọc đầy các gốc tre còn man mát sương đêm.
Tuy nhiên, nấm mối không phải chỉ xuất hiện vào ngày Tết nửa năm tại Phú Hữu, mà có mặt ở nhiều địa phương khác, sau nhiều ngày “nực giông nực mưa”, trời ầm ào đổ mấy cơn mưa đầu mùa. Tiết trời mát dịu, nước mưa thấm vào đất, tạo nóng ẩm khiến từ các bụi tre, các ổ mối, các vườn dừa, nơi có rễ cây mục nhú lên những tai nấm có màu trắng hồng, bum búp, cao chừng 2cm. Nhỏ hơn nấm rơm một chút, nấm mối mọc từng giề, xinh xinh, “mát mắt”. Vậy là người ta mê mải hái trong niềm vui của một mùa nấm mới.
Nấm hái về được người Phú Hữu dùng làm nhưn thay cho đậu xanh, giá, thịt ba rọi, tôm, để làm một món duy nhất đón Tết Đoan ngọ là bánh xèo. Nấm hái xong, đem về nhà, một người nhẹ tay rửa sạch. Một vài người khác lặt rửa rau sống. “Chuyên gia” đổ bánh, không ngừng tay cho vá bột màu vàng nghệ chan đều lòng chảo, đã tráng sẵn mỡ nước hoặc dầu ăn, phát ra tiếng kêu “xèo xèo” thật vui tai. Bánh đổ xong đem cúng, dọn xuống, cả nhà cùng ngồi bên nhau xúm xít ăn. Nhưng ngon nhất là những chiếc bánh vừa mới tráng, xông hơi nóng vào mặt, vừa giòn vừa béo vừa ngọt hòa trong vị đắng, chát, chua của các loại rau quả: cát lồi, đọt chiết, đọt sộp, đọt xoài, lá lụa, dưa leo... tươi non nõn.
Ở nông thôn Đồng bằng sông Cửu Long, Tết Đoan ngọ là ngày vui lớn thứ nhì trong năm, sau Tết Nguyên đán. Thoát thai từ Trung Quốc, nhưng Đoan ngọ ở đây có ý nghĩa khác, đó là ngày tết giữa năm, hoàn toàn mang bản sắc văn hóa Việt: con cháu đi làm ăn xa đều tụ tập về nhà, cúng kiến tưởng nhớ ông bà cha mẹ. Trong niềm vui sum vầy ấy, người lớn vừa ăn uống vừa kể chuyện mình đã làm được một cách tốt đẹp trong thời gian qua, còn lứa trẻ thầm thì với nhau những buồn vui của tuổi mới lớn. Không khí ngày tết đầm ấm và... ngon ấy cứ diễn ra khi “đáo lệ”.
Ở những nơi khác, nấm mối được chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn. Ăn bắt ngây là nấm mối hầm đuôi heo. Ăn quên thôi khi nấm mối được hầm nước cốt dừa, lá cách. Dù món nào, các thức ăn này cũng tạo cho người thưởng thức cảm giác ngon miệng, khó quên. Múc một ít nước hầm đuôi heo cho vô chén, húp một miếng, “vị ngọt của đất” chan hòa khắp mặt lưỡi, mùi thơm của thịt xông lên mũi. Riêng nước um nóng hổi, bốc hơi, cho mặt lưỡi tê tê vị ngọt bùi, béo đắng, không món nào sánh bằng. Cũng với vị đắng thơm thanh thoát của lá cách, khi xào với nấm sẽ là món ngon. Màu xanh đậm của lá cách lẫn màu ửng hồng của nấm thoảng thơm khiến bụng dạ cồn cào. Gắp nhai sẽ thấy cảm giác giòn, xốp, mịn của các tai nấm cùng vị ngọt hòa vị đắng thơm của lá cách như thấm tận niêm mạc dạ dày. Cắn miếng ớt hiểm xanh, vị cay của nó như nốt nhạc điểm xuyết một cách “điệu đàng”. Ăn như vậy đã ngon, nhưng nấm mối ngon nhất là những tai búp. Cho hột đậu phộng làm nhân rồi lăn nhẹ tai nấm trên dĩa muối ớt, sau đó dùng lá cách gói lại. Nướng vừa chín tới, đây sẽ là một món ngon bảo đảm không nhà hàng nào có được.
Có thưởng thức nấm mối rồi mới biết đây là loài nấm cho ta vị ngọt “ăn đứt” vị ngọt của nấm rơm, nấm mèo. Ngẫm kỹ mới biết nhờ sự “hoang dã” của nó, còn hai loại nấm kia là sản phẩm công nghiệp sản xuất đại trà! Ăn nấm mối (cũng như hơn 100 loài nấm ăn được khác), người ta còn được tăng cường sức đề kháng của cơ thể, chống sự lão hóa, làm giảm nguy cơ mắc các bệnh ung thư, tim mạch... Quả là một thức ăn tuyệt vời vì vừa “sạch” vừa ngon vừa có dược tính.
Bài viết cùng chuyên mục
Gà hấp chanh
Chà gà với muối, để 10 phút rồi rửa sach, để thật ráo nước, rồi ướp với gia vị trên, để thấm 2 - 3 tiếng.
Cháo cá ám
Tùy ý giữ cháo nóng trong nồi đất, lẩu kim loại đặt trên bếp than hay bếp gas, dọn lên bàn với dĩa cá, chanh ớt, mắm tôm, các loại rau thơm, thịt, trứng.
Soupe vây cá nấu cua
Trong nồi nước dùng, để cho nóng, bỏ vi cá vào, măng tây, xắt nhỏ như chừng 1 hay 1,50 cm, để vào nồi nước dùng, nêm nếm, muối, bột volaille (bột ngọt) cho vừa ăn.
Tôm cuốn bánh hỏi
Sau đấy pha muối, bột ngọt, tiêu vào nước dừa xiêm và bỏ tôm vào ngâm khoảng 15 phút cho tôm thấm, Chuối chát gọt vỏ, bào mỏng ngâm nước pha giấm.
Cá ngừ kho thơm
Cá ngừ làm sạch, cắt khúc dày cỡ 3 cm, ướp với tiêu, bột nêm, dọc hành đập giập. Thơm (dứa) gọt vỏ bỏ lõi, cắt lát.
Giò thủ
Nếu xào mà độ chảy nhựa chưa đủ, giò sẽ không dính lại với nhau, cũng như ép nén không hiệu quả, giò cũng sẽ không dính chắc thành khối. Làm đúng, khi cắt ra, miếng giò sẽ chắc như miếng chả.
Thỏ nấu cà ri
Thỏ thui bằng bã mía (không thui bằng giấy Thỏ sẽ bị hôi), sau khi thui cạo sạch sẽ, chặt ra lấy giấy lau (không rửa bằng nước), chặt xương sống bỏ tủy (vì tủy Thỏ hôi).
Gỏi ngó sen chay
Hoà một chút dấm, đừơng, muôí, và nước lạnh vào môt cái thau, Nếm chua chua, ngọt ngọt là đuơc. Sau đó bỏ ngó sen và carrot vào ngâm khoảng 2 tiếng. Vớt ra vắt nhẹ, để ráo.
Xúp mì trứng
Tôm rửa, để ráo, bóc vỏ, bỏ đầu và chỉ đen trên lưng, giữ lại đuôi không bóc vỏ. Nấu sôi nước, muối, gừng, dầu ăn trong 3 phút, cho mì trứng vào luộc chín trên lửa lớn, cho ra rổ xả nước nguội, xóc ráo.
Cua xào dầu hào
Cua mua về làm cho sạch sẽ. Chặt càng và chân cua, cắt bỏ mấy đầu nhọn của chân, sau đó dùng dao đập hơi dập. Mình cua thì chặt ra làm 4. Cho cua vô 1 cái tô lớn.
Bánh chuối hấp
Bóc vỏ chuối, ngâm với nước muối loãng 30 phút, xả nước, để ráo, thái khoanh tròn dày 5mm, Ướp chuối với 150gr đường, 1 lít nước dão dừa, 1 tí muối.
Xôi vị đậu xanh lá dứa
Lấy 1 cái chảo non-sick cho xôi + nước dừa + đường + ngũ vị hương + đậu xanh (lửa vừa thôi) xào cho xôi hơi khô lại. Nhớ là trộn cho đậu xanh quyện vào hột nếp.
Bò viên gân
Thịt bò lúc mua nhờ chợ xay (meat grinder) 2 lần, ướp với các gia vị trên, nhồi cho thật đều. Sau đó cất trong tủ freezer 2 - 3 tiếng, khi mặt thịt vừa cứng là được (đừng để cứng hết, sẽ khó làm).
Cách làm xôi vò
Xôi đã chín, bới ra khay rộng hoặc nia sạch, dùng quạt tay hoặc đặt quạt máy, quạt liên tục vào xôi, vừa thôi qua í åt với dùng đũa xới đều xôi lên cho xôi nguội nhanh và rời hạt.
Mực tươi nướng xã
Mực nang chà rửa sạch, khía hình mắc võng. Sả bỏ lá, rửa sạch, băm nhuyễn. Mực ướp gia vị hỗn hợp, tất cả cho thấm 15 phút.
Chè củ năng hột lựu
Sau khi luộc hết phần củ năng tẩm bột mới thả củ năn xắt sợi, mít chín vào nước đường, khuấy đều, để sôi lại là được. Mít chín và sợi củ năng sẽ tạo mùi rất đặc trưng cho món chè. Múc chè ra chén, chia củ năng vào.
Hủ tiếu nam vang chay
Hủ tiếu trụng nước sôi, xả nước lạnh, để ráo nước, thêm vào vài giọt dầu ăn để hủ tiếu không dính vào nhau.
Mứt khế dẻo
Chọn khoảng 20 đến 30 trái khế chua, xanh, thật tươi, gọt bỏ cạnh mũi, chẻ dọc khế theo từng múi, tách bỏ hột, gọt bỏ vỏ xanh bên ngoài.
Cách làm chim cút nướng tỏi ớt
Để khoảng 1 giờ cho cút ngấm gia vị, Nướng cút chín vàng bằng lò nướng, hoặc có thể nướng bằng vỉ trên bếp than hồng
Chè đậu xanh bột báng
Cho lá dứa, đậu xanh, nước dừa dảo vào một cái nồi vừa đủ, nấu sôi nhỏ lửa, thấy đậu mềm thì vớt bỏ lá dứa, cho đường vào, vẫn nấu nhỏ lửa
Bánh cá chiên
Bắc chảo không dính lên bếp, cho thật nóng, chà 1 lớp dầu ăn vào tay, nặn chả cá hình bánh tròn vừa ăn, bỏ vào chiên cho vàng hai bên với lửa vừa.
Hủ tiếu cá Basa
Ướp nạc cá basa và thịt nạc thăn với đầu hành lá + tiêu + nước mắm + đường. Cần cắt gốc, nhặt rửa vẩy ráo, cắt ngắn để riêng đầu hành và lá hành.
Cháo chay
Gạo vo sạch để ra rổ cho ráo nước, bắt chảo dầu nóng, bỏ hành tây vào phi cho vàng, kế cho gạo vô đảo qua đảo lại cho hạt gạo săn lại và có màu trắng đục là được.
Chả giò hải sản
Mộc nhĩ, nấm hương, miến ngâm nở, cắt nhỏ. Thịt cua ngâm cho tan đá rồi nhặt hết sạn cứng. Tôm tươi bóc vỏ, bỏ đuôi, băm nhỏ. Mực rửa sạch, bằm nhỏ.
Cá hồi xốt chua ngọt
Phi tỏi thơm, cho gừng vào xào. Tiếp tục xào hành tây, ớt đỏ, cà chua tái chín. Cho nước cốt chanh, bột năng, gia vị vào. Nước xốt sánh, có vị chua ngọt là được. Cho cần tây vào trộn đều.
