Phác đồ điều trị vỡ tử cung

Nhận định chung

Vỡ tử cung là một trong các tai biến sản khoa có thể gây tử vong mẹ và thai  nhi. Hiện nay nhờ tiến bộ của khoa học trong lĩnh vực gây mê hồi sức cũng như  trình độ chuyên khoa sản được nâng cao cùng việc mở rộng mạng lưới quản lý thai nghén, hạn chế các thủ thuật thô bạo, chỉ định mổ lấy thai kịp thời nên tỷ lệ vỡ tử cung đã giảm đi nhiều. Vỡ tử cung có thể xảy ra trong thời kỳ mang thai,  nhưng thường xảy ra trong giai đoạn chuyển dạ.

Phác đồ điều trị vỡ tử cung

Nguyên tắc

Gọi giúp đỡ, huy động những phẫu thuật viên có kinh nghiệm tham gia phẫu thuật cho người bệnh.

Hồi sức nội khoa song song với xử trí sản khoa.

Phẫu  thuật  cấp  cứu. Nếu tại cơ sở không có khả năng phẫu thuật thì phải nhanh chóng chuyển tuyến hay mời tuyến trên xuống giúp đỡ.

Xử trí cụ thể

Dọa vỡ tử cung:

Xử trí ngay bằng thuốc giảm co tử cung và lấy thai.

Nếu đủ điều kiện thì lấy thai đường dưới bằng Forceps, nếu không đủ điều kiện thì mổ lấy thai.

Vỡ tử cung:

Hồi sức nội khoa: Đánh giá và theo dõi các dấu hiệu sinh tồn: mạch, huyết áp, nhịp thở. Cho sản phụ nằm đầu thấp, ủ ấm, thở oxy.

Lập đường truyền tĩnh mạch, bù khối lượng tuần hoàn bằng truyền dịch đẳng trương Ringer lactat, Natrichlorua 0,9%; dung dịch cao phân tử như Gelafuldin, Heasteril; truyền máu và các chế phẩm của máu. Lượng dịch, máu truyền và tốc độ truyền phụ thuộc tình trạng sản phụ và lượng máu mất.

Kháng sinh liều cao.

Thông tiểu và theo dõi lượng nước tiểu.

Phẫu thuật:  Mổ lấy thai nếu không đủ điều kiện lấy thai đường âm đạo.

Tùy tổn thương tử cung và nguyện vọng sinh đẻ của sản phụ mà quyết định cắt tử cung hay bảo tồn tử cung.

Chỉ bảo tồn tử cung khi điều kiện cho phép: người bệnh trẻ tuổi muốn còn sinh đẻ, vết rách mới, gọn không nham nhở.

Phẫu thuật cắt tử cung bán phần hoặc hoàn toàn. Nếu có tổn thương cổ tử cung thì nên cắt tử cung hoàn toàn.

Kiểm tra kỹ các tạng liên quan, nhất là niệu quản và bàng quang để xử trí các tổn thương kịp thời  tránh bỏ sót.

Biến chứng

Tử vong mẹ và thai: nếu không được xử trí kịp thời, nhất là vỡ tử cung xảy ra ở các tuyến không có khả năng phẫu thuật.

Cắt tử cung: tỷ lệ cắt tử cung cao ở những trường hợp vỡ tử cung.

Tổn thương tạng: có thể tổn thương bàng quang, niệu quản, mạch hạ vị, đại - trực tràng khi vỡ tử cung và trong khi phẫu thuật xử trí vỡ tử cung.

Phòng bệnh

Quản lý thai nghén, phát hiện các trường hợp thai nghén có nguy cơ cao chảy  máu sau đẻ như đẻ nhiều lần, có vết mổ ở tử cung, bất tương xứng thai - khung chậu,…

Sử dụng thuốc tăng co tử cung đúng chỉ định và liều lượng.

Thực hiện các phẫu thuật, thủ thuật sản khoa đúng chỉ định, đủ điều kiện và đúng kỹ thuật.