Bệnh học viêm thanh quản cấp tính

2012-11-08 01:27 PM

Hay gặp mùa lạnh viêm thường nặng, bệnh tích có thể từ mũi xuống thanh quản, nam giới bị nhiều hơn nữ giới vì có điều kiện phát sinh như: hút thuốc, uống rượu, làm việc nơi nhiều bụi, gió lạnh.

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Đại cương

Bệnh tích chủ yếu của viêm thanh quản là viêm niêm mạc. Quá trình viêm có thể khu trú ở niêm mạc hoặc lan xuống lớp dưới. Diễn biến từ xung huyết, phù nề, loét niêm mạc đến viêm cơ, hoại tử sụn. Viêm thanh quản cấp tính trên lâm sàng thể hiện dưới nhiều hình thức khác nhau có thể xếp thành:

Viêm thanh quản cấp tính ở người lớn.

Viêm thanh quản cấp tính ở trẻ em.

Viêm thanh quản thứ phát.

Phù nề thanh quản.

Viêm thanh quản cấp tính ở người lớn

Trong viêm thanh quản cấp tính ở người lớn hay gặp:

Viêm thanh quản xuất tiết.

Viêm thanh quản do cúm.

Viêm thanh thiệt phù nề.

Viêm thanh quản cấp tính xuất tiết

Nguyên nhân

Ngoài ra có nguyên nhân là virút.

Triệu chứng

Toàn thân

Ớn lạnh, đau mình, chân tay mỏi.

Cơ năng: bắt đầu đột ngột bằng cảm giác khô họng, nuốt đau, tiếng nói khàn hoặc mất kèm theo ho, khạc đờm.

Thực thể

Niêm mạc xung huyết, dây thanh nề đỏ, lớp dưới niêm mạc phù nề, xuất tiết nhầy đặc đọng ở mép sau và dây thanh.

Bán liệt các cơ căng (cơ giáp phễu) và cơ khép (cơ bên phễu).

Diễn biến

Bệnh tiến triển trong 3-4 ngày triệu chứng sẽ giảm đi, xung huyết nhạt dần, tiếng nói thường phục hồi chậm.

Điều trị

Hạn chế nói.

Khí dung: kháng sinh và corticoid.

Giảm ho.

Giảm đau.

Phun Adrenalin 1/1000.

Đông y ăn quả chanh non đã nướng.

Viêm thanh quản do cúm

Nguyên nhân

Viêm thanh quản do virut cúm hoặc virút phối hợp với vi khuẩn thông thường. Bênh tích thường lan xuống khí quản.

Triệu chứng

Hình thái lâm sàng của viêm thanh quản do cúm rất phong phú nó thay đổi tuỳ theo loại vi khuẩn phối hợp.

Thể xuất tiết

Triệu chứng giống viêm thanh quản xuất tiết thông thường nhưng chúng ta nghĩ đến nguyên nhân cúm là vì có dịch cúm, đôi khi chúng ta thấy những điểm chảy máu dưới niêm mạc (đây là dấu hiệu của viêm thanh quản do cúm).

Thể phù nề

Thể này thường kế tiếp thể xuất tiết, thể phù nề ở thanh thiệt và mặt sau sụn phễu, niêm mạc bị căng bóng, đỏ, bệnh nhân nuốt đau và đôi khi khó thở.

Thể loét

Triệu chứng thực thể có những vết loét nông bờ đỏ ở sụn phễu, nẹp phễu thanh thiệt.

Thể viêm tấy

Sốt cao, mạch nhanh.

Nuốt khó, đau họng, tiếng nói khàn, khó thở kiểu thanh quản.

Vùng trước thanh quản bị sưng đau.

Tiên lượng

Tuỳ theo bệnh tích và thể bệnh.

Thể xuất tiết tiên lượng tốt.

Thể phù nề, loét, hoại tử tiên lượng dè dặt.

Điều trị

Khí dung kháng sinh và corticoid.

Nếu có áp xe phải chích tháo mủ.

Viêm thanh thiệt phù nề

Thanh thiệt là cánh cửa của thanh quản ở mặt trước, nên rất dễ bị viêm hay phù nề.

Triệu chứng

Bệnh nhân có cảm giác bị vướng đờm, khi nuốt đau nhói lên tai. Soi thanh quản gián tiếp thấy thanh thiệt sưng mọng như môi cá mè.

Điều trị

Chống viêm, giảm phù nề.

Phun thuốc: cocain và adrenalin.

Viêm thanh quản cấp tính ở trẻ em (viêm thanh quản phù nề hạ thanh môn)

Chẩn đoán

Triệu chứng nổi bật, gây lo lắng là khó thở. Khó thở đột ngột hoặc nối tiếp sau một giai đoạn “cảm lạnh” thông thường. Khó thở chậm, kèm theo co lõm ở hố trên ức, trên đòn, liên sườn và dưới ức, có tiếng thở rít. Tiếng nói có thể không thay đổi nhiều chỉ trầm hơn. Tiếng ho thường “ông ổng”.

Thăm khám cần nhẹ nhàng, nhanh chóng. Đánh giá cho được khó thở đến mức nào và ảnh hưởng đến toàn trạng như thế nào? trẻ tỉnh táo hay hôn mê? nằm yên hay vật vã? Không nên thăm khám soi thanh quản lúc này, rất nguy hiểm và vô ích, vì có nguy cơ làm cho trẻ gào khóc giãy giụa, xuất hiện cơn co thắt thanh quản, khó thở càng nặng thêm. Cần nhanh chóng đánh giá những dấu hiệu sau đây: thời gian khó thở từ 1 tiếng trở lên là bệnh nặng, trẻ đã kiệt sức, dấu hiệu ngạt thở tím tái, vã mồ hôi, mạch nhanh, tăng huyết áp. Da xanh tái nhợt, nhịp thở không đều, có lúc ngừng thở trên 20 giây. Nếu có các dấu hiệu trên đây thì khả năng trẻ có thể ngừng thở, ngừng tim trong chốc lát.

Điều trị

Tiêm corticoid tác dụng nhanh (Depersolon), kháng sinh, thuốc chống co thắt (kháng Histamin hoặc Gardenal). Thường thì trong vòng 30-40 phút, khó thở sẽ giảm. Nếu không giảm thì phải đặt nội khí quản hoặc mở khí quản. Sau đó tiếp tục uống corticoid trong 4-5 ngày, khi bệnh đã ổn định, cần xem xét vấn đề nạo V.A nếu có.

Bệnh học viêm thanh quản cấp tính

Đại cương

Viêm thanh quản cấp tính ở người lớn

Viêm thanh quản cấp tính xuất tiết

Viêm thanh quản do cúm

Viêm thanh thiệt phù nề

Viêm thanh quản cấp tính ở trẻ em (viêm thanh quản phù nề hạ thanh môn)

Các danh mục