Các rối loạn nhịp xoang: nhịp chậm và nhịp nhanh xoang

Rối loạn nhịp xoang là sự tăng lên có tính chu kỳ về tần số tim bình thường trong thì hít vào và giảm tàn số tim trong thì thở ra. Nó do những thay đổi phản xạ của trương lực phó giao cảm đến chủ nhịp bình thường và mất đi khi nín thở hoặc tăng tần số tim do bất kỳ nguyên nhân nào. Nó không có ý nghĩa lâm sàng và thường thấy ở cả người trẻ tuổi lẫn người già.

Nhịp chậm xoang khi tần số tim chậm hơn 50 lần/phút do tăng ảnh hưởng của phó giao cảm đến trung tâm chủ nhịp bình thường hoặc do bệnh lý thực tổn của nút xoang. Tần số tim thường tăng lên trong khi gắng sức hoặc dùng Atropine. Ở những người khoẻ mạnh, và đặc biệt ở những bệnh ngân có tình trạng thể lực tốt, nhịp chậm xoang là dấu hiệu bình thường. Tuy nhiên nhịp chậm xoang nặng có thể là một dấu hiệu của bệnh lý nút xoang đặc biệt là ở những bệnh nhân già và những người co bệnh tim thực tổn. Nó có thể gây mệt mỏi, nhầm lẫn, ngất nếu như tưới máu não bị tổn thương. Ngoại tâm thu nhĩ và thất thường xảy ra thích ứng với nhịp chậm xoang, hiếm khi cần phải tạo nhịp nếu các triệu chứng xuất hiện liên quan với nhịp châm.

Nhịp nhanh xoang được xác định khi tần số tim nhanh trên 100 lần/phút do sự hình thành xung động nhanh từ ổ chủ nhịp bình thường gây ra. Nhịp nhanh xoang xảy ra khi sốt, gấng sức, xúc cảm, đau, thiếu máu, suy tim, sốc, nhiễm độc giáp hoặc do tác dụng của thuốc. Uống rượu hoặc ngừng uống rượu cũng thường là nguyên nhân của nhịp nhanh xoang và các rối loạn nhịp trên thất khác. Sự khởi phát và kết thúc hình thái loạn nhịp này thường dần dần trái với tim nhanh kịch phát trên thất do vòng vào lại. Tần số tim thường dưới 160 lần/phút nhưng có thể tới 180 lần/phút ở những người trẻ. Nhịp cơ bản là đều nhưng nếu đếm số nhịp tim trong một phút thì thấy nó thay đổi từ 5 nhịp hoặc hơn trong 1 phút do thay đổi tư thế, nín thở hoặc an thần.